Πως λέγεται: «Η μόνη αγνή και άχραντος Παρθένος, η Θεόν «ασπόρως» ή «αφράστως», κυήσασα»;

Στο τροπάριο του νεκρώσιμου τρισάγιου «Η μόνη αγνή και άχραντος παρθένος…» α­κούονται συχνά διάφορες παραλλαγές στο κείμε­νό του: «ασπόρως» αντί «αφράστως», «υπέρ τον ελεηθήναι» ή «υπέρ τού ελεηθήναι και συγχωρηθήναι» αντί «του σωθήναι». Που οφείλονται αυτές οι διαφορές και ποιο είναι το σωστό κεί­μενο;

Γενική και αυτονόητη αρχή είναι ότι κείμενα που χρησιμοποιούνται συχνά, και μάλιστα από στήθους, φθείρονται περισσότερο από άλλα που σπανίως χρησιμοποιούνται και που, για τον λόγο αυτό, διαβάλλονται ή ψάλλονται «από διφθέρας», δηλαδή από το βιβλίο. Ειδικώς το ανωτέρω θεοτοκίον του νεκρώσιμου τρισάγιου, λόγω ιδιαιτέ­ρως συχνής χρήσεως, είναι σε όλους γνωστό από μνήμης και ψάλλεται όχι μόνο μέσα στον ναό, αλλά και σε τάφους και σε άλλες περιστάσεις, που είναι δύσκολη αν μη και αδύνατη η χρήση βιβλί­ου. Επομένως, η φθορά είναι φυσιολογική και αναμενομένη. Οι παραλλαγές δε αυτές δεν γίνον­ται μόνο από μνήμης, αλλά έχουν επηρεάσει και τα έντυπα.

Ο Άγ. Ιωάννης Δαμασκηνός περί της Παναγίας Θεοτόκου Αθανάσιος Γιέφτιτς (πρώην Ζαχουμίου και Ερζεγοβίνης)

"Εισαγωγή" εις Αγ. Ιωάννου του Δαμασκηνού, Η Θεοτόκος - τέσσερις θεομητορικές ομιλίες, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 1995³.

Από τον πνευματικόν πατέρα μου παρέλαβον ότι πρέπει να θέτωμεν «φυλακήν τω στόματι» ημών όταν ομιλώμεν περί των μυστηρίων του Χριστού. Πόσω μάλλον πρέπει να κάνωμεν τούτο όταν ομιλώμεν περί του «μυστηρίου των μυστηρίων» του Χριστού περί της Παναγίας και Υπερευλογημένης Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μητρός Του. Εάν ο θεόπτης Μωϋσής με φόβον και έντρομος «ευλαβείτο κατεμβλέψαι» ενώπιον της αφλέκτου βάτου, που ήτο μόνον η «σκιά της αληθείας», σκιά της αληθινής Βάτου, της Παναγίας Θεοτόκου, τι άλλο να κάνωμεν ημείς οι αμαρτωλοί και ανάξιοι, όταν πρόκειται να ομιλήσωμεν δια την Παναγίαν Θεοτόκον, παρά να προσευχώμεθα πρώτον ταπεινά μαζί με όλον το πλήρωμα της Εκκλησίας του Χριστού, έχοντας τους αγίους υμνωδούς μας ως κανονάρχας και τελετάρχας:
Τείχισόν μου τας φρένας, Σωτήρ μου·
το γαρ τείχος του κόσμου ανυμνήσαι τολμώ,
την άχραντον Μητέρα Σου·
εν πύργω ρημάτων ενίσχυσόν με,
και εν βάρεσιν εννοιών οχύρωσόν με·
Συ γαρ βοάς των αιτούντων πιστώς τας αιτήσεις πληρούν.
Συ ουν μοι δώρησαι γλώτταν,
προφοράν,
και λογισμόν ακαταίσχυντον·
πάσα γαρ δόσις ελλάμψεως παρά Σου καταπέμπεται,
Φωταγωγέ,
ο μήτραν οικήσας αειπάρθενον»¹.